Статистика ВК сообщества "Башҡортостан уҡытыусыһы"

Ушел из жизни народный писатель Башкортостана Нугуман Мусин

В Уфе после болезни ушел из жизни народный писатель Башкортостана Нугуман Мусин. Летом всеми любимый писатель отметил свой 90-летний юбилей. А в сентябре торжественные мероприятия прошли на родине — в Ишимбайском районе.
На днях от коронавируса умерла его дочь.

Редакция общественно-педагогического и научно-методического журнала "Башҡортостан уҡытыусыһы" ("Учитель Башкортостана") выражает глубокие соболезнования родным и близким покойного.

Нугуман Сулейманович Мусин родился 17 июля 1931 года в деревне Кулгунино Макаровского района Башкирской АССР, ныне Ишимбайского района. В 1947 году, окончив Макаровскую среднюю школу — в родной деревне школа была тогда неполной, два года проработал учителем в Кулгунино. В 1949 – 1951 годах — студент Стерлитамакского учительского института. Во время учебы сделал свои первые творческие шаги. И помог ему в этом поэт Хаким Гиляжев, который преподавал в институте башкирскую литературу.
Вначале он работал инспектором отдела народного образования Макаровского района, в 1951 году был призван в Советскую Армию. Окончил Башкирский государственный университет. В 1958 году начал трудиться литературным сотрудником, затем ответственным секретарем журнала «Әҙәби Башкортостан» (ныне «Агидель»), в редакции газеты «Совет Башҡортостаны» («Советская Башкирия»), литературным консультантом Союза писателей БАССР, редактором Башкирского книжного издательства.
Первый рассказ Нугумана Мусина «Мой друг» появился в журнале «Әҙәби Башкортостан» в 1954 году. С тех пор писателем созданы многочисленные рассказы и очерки, повести и романы. В его творчестве значительное место занимают философские раздумья о будущем деревни, о ее людях. В рассказах «На берегу Нугуша», «Сложная операция», «Земля любит преданного», в повестях «Краса земли», «Дорога моей деревни», «Человек улыбается», «Невеста из глухомани», в романе «Люди дальних дорог» анализируются пути развития башкирского села.
Нугуман Мусин — защитник природы и леса. Во многих очерках, рассказах, повестях и романах он выступает за сохранение и умелое использование этого богатства. Он одним из первых начал поднимать экологические проблемы в те годы, когда мы еще и не знали самого понятия «экология» и остался верным этому. Тема природы и роли человека в ней проходит через все творчество Мусина (повести «Зухра», «Краса земли», дилогия «Вечный лес»). Лес для него не только источник жизни и благосостояния, но и краса земли. Автор ставит важную проблему эффективного использования лесного богатства и планомерного его восстановления.
Читателей его произведений всегда привлекает их эпическая широта, которая особенно характерна для романа-эпопеи «Вечный лес», в котором прослеживаются события на протяжении почти трех десятков лет. По жанру роман «Вечный лес» — многоплановое эпическое произведение, с социально-историческим содержанием. Во второй книге борьба за возрождение лесов, за преобразование и обновление жизни показана уже в советское время.
Позже им были созданы трилогия «Белый олень на Синь-горе», крупные произведения «Перед половодьем», «Выходи в путь на заре». В 90-е годы прошлого века Нугуман Мусин опубликовал роман о современности «Последняя борть», исторический роман о башкирском батыре Алдаре Исикееве, повести «Звериная шкура» и «Двое мужчин и одна женщина», рассказы. Произведения писателя отличаются динамизмом, глубоким драматизмом сюжета, психологической мотивированностью поступков героев.
С его творчеством хорошо знакомы и российские читатели — в Москве в разные годы выходили его романы «Вечный лес» в двух томах, «Белый олень на Синь-горе», сборник повестей и рассказов «Когда занималась заря». Отдельные произведения писателя печатались на татарском, якутском и других языках. Нугуман Мусин активно работал над выпуском полного собрания своих сочинений в 11 томах.
Нугуман Сулейманович Мусин — заслуженный работник культуры Башкирской АССР. В 1991 году он был удостоен Государственной премии БССР имени Салавата Юлаева. В 2001 году стал народным писателем Башкортостана. Награждался орденами Салавата Юлаева и «За заслуги перед Республикой Башкортостан». Является отличником охраны природы России.

Уфимка Айгуль Идрисова в пятый раз выиграла
чемпионат России по быстрым шашкам

Уфимка Айгуль Идрисова в пятый раз выиграла чемпионат России по быстрым шашкам. Об этом сообщил пресс-секретарь Федерации шашек РБ и центрального шашечного клуба «Башкортостан» Рустам Шаяхметов.
На третьем месте — Алия Аминова из Ишимбая, уфимка Айгиза Мухаметьянова заняла четвертое место.
«Между башкирскими шашистками на втором месте расположилась Матрена Ноговицына из Якутии — действующая чемпионка мира по классическим международным шашкам и трехкратная победительница мировых чемпионатов в этой дисциплине», — рассказал Рустам Шаяхметов.
Соревнования проходили накануне в Подмосковье, в рамках Чемпионата России по международным шашкам среди мужчин и женщин.
«Пятая победа Айгуль Идрисовой на чемпионатах России в дисциплине „быстрые шашки“ позволила разделить первое-второе место с Тамарой Тансыккужиной. У семикратной чемпионки мира Тансыккужиной первые места на чемпионаты по быстрой игре были в 1999, 2000, 2008, 2015 и 2019 годах», — добавил Рустам Шаяхметов.

Рәми Ғарипов исемендәге 1-се Башҡорт республика гимназия-интернатында оҙаҡ йылдар математика уҡытыусыһы булып эшләгән Тотманова Сәкинә Хөрмәт ҡыҙы – өлгөлө уҡытыусы, уңған әсәй генә түгел, донъяны яратып баҡҡан талантлы шағирә лә. Үҙ дәрестәрендә математика фәненең нескәлектәре менән бергә туған телгә һөйөү ҙә тәрбиәләй ул.
Ә бөгөн уның ғүмер байрамы! Тыуған көнөгөҙ ҡотло булһын, Сәкинә Хөрмәтовна! Һаулыҡ, илһамлы ижад насип булһын!
Уҡыусыларыбыҙ иғтибарына уҡытыусы-шағирәнең ҡышҡы сафлыҡ бөркөп торған шиғырҙар шәлкемен тәҡдим итәбеҙ.

ҠАРҘАР ЯУА
– Күрәһеңме, нисек ҡарҙар яуа!
Күрәһеңме, ниндәй тамаша!
Тирә-яҡты серле шатлыҡ биләй,
Хозурлыҡтан күҙҙәр ҡамаша.
– Хозурлыҡтан? Һин һәр ваҡыт шулай
Юҡ-барҙан да шатлыҡ табаһың.
Ҡарҙар яуа, юлға көрттәр һала...
Ә таң менән – юлдар яраһы...
– Аңлайһыңмы, яңы яуған ҡарҙан
Яҡты хистәр тыуа күңелдә.
Йыһан үҙе ойоп бәүелгәндәй,
Моң ағыла кеүек күгемдән..
– Яҡты хистәр? Ниндәй моң ағылһын!
Бары ҡарҙар күктән ҡойола.
Төнөн йоҡламайса, шиғыр яҙғас,
Һиңә генә шулай тойола.
– Тыңла әле, тыныс ҡына яуған
Ҡарҙарҙың да бар ул үҙ көйө...
...Ана шулай һәр бер күңелдең дә
Үҙ үлсәме бар шул, үҙ өйө.

ҒИНУАР ИРТӘҺЕ
Аҡ ҡайындар гәлсәр таж кейгәндәр...
Иңдәрендә – шәлдәр, семәрле...
Күк көмбәҙен ярып ҡояш ҡалҡа...
Тәбиғәттең сихри бер мәле...
Ҡайындарҙың ап-аҡ тәлгәштәре
Ҡуйы ҡыҙыл төҫкә күмелде...
Әйтерһең дә, тылсым эйәһенең
Буяуҙары ергә түгелде...
Мең-мең төҫтә балҡып, яна ҡарҙар,
Тылсым буяуҙары ҡағылғас....
Бәҫтәр әйләнделәр ынйыларға...
Әкиәттәге кеүек һәр ағас...
Рәхмәтлемен, хоҙай, мөғжизәле,
Ғәжәеп бер төштәй өнөмә.
Ошо сихри таңды ҡабул итәм
Бүләгең тип тыуған көнөмә!

ҠЫШҠЫ ТӨН
Бөтә донъя зәңгәр: зәңгәр һауа,
Ағастарға зәңгәр ҡар ятҡан,
Ҡыйыҡтарҙы зәңгәр төҫкә буяп,
Зәңгәр күктә зәңгәр ай ҡалҡҡан...
Ә яҡында ғына зәңгәр урман,
Күптән серле төштәр күрәлер...
Бәҫ ҡаплаған зәңгәр толомдарҙы
Ай нурҙары тарап үрәлер...
Ай нурында балҡып ҡылау яуа,
Өйҙәр тынған татлы йоҡола..
Ваҡыт туҡтап ҡалған... Илаһи мәл
Мәңгелектер кеүек тойола...
Үтә зәһәр һыуыҡ булмаһа ла,
Ерем зәңгәр шәлгә уранған...
Яңы йылдың яңы таңдарынан
Мөғжизәләр көтөп тын ҡалған...

ТӘҮГЕ ҠАР
Баҫып торам аҡлан уртаһында
Ян-яҡ ап-аҡ, күҙҙәр ҡамаша.
Һауанан да ап-аҡ моң ишелә...
Иҫ китмәле матур тамаша...
Аҡ ҡайындар гәлсәр кейемдәрҙә
Байрам табынына йыйылған...
Олпат ҡарағайҙар, шаярышып,
Ап-аҡ ҡарға ихлас ҡойонған.
Иң уртаға баҫҡан һомғол муйыл,
Ҡосағына ҡыҫып миләште.
Энә-ептән сыҡҡан аҡ кейемдәр
Хәтерләтә егет-кәләште.
Ә ситтәрәк мәғрүр имән тора,
Эргәһендә балан ҡыуағы
Күңелемә сикһеҙ шатлыҡ тула –
Мин уҙем дә аҡлан ҡунағы!
Ошо мөғжизәне күргәндән һуң
Ерем ожмах кеүек тойола.
Ваҡ-төйәктәр күңел төпкөлөнән
Көҙгө япраҡ кеүек ҡойола.
Ерҙе баҫҡан төрлө зәхмәттәрҙән
Мин юғары бөгөн, юғары!
...Күңелемде күккә сөйҙө шулай
Тәүге ҡарҙың мамыҡ юрғаны.

***
Әле генә аяҙ ине,
Ҡайҙан ҡупты болоттар?
Бер яҡта ҡояш, бер яҡта
Ябырылып яуа ҡар!
Юҡ, ҡар яумай, һауаларҙа
Бейей ҡар бөртөктәре!
Ҡояш нурында ялтырай
Семәрле ситектәре!
Эй, өйөрөлә бөртөктәр
Ниндәйҙер серле көйгә.
Арыһалар, етәкләшеп
Ҡуналар ап-аҡ ергә.
Ер менән күк араһында
Ғәжәп байрам башлана.
Йөрәктәргә шатлыҡ тула
Бар ғаләмдә – тантана!
Тирә-яҡ кинәт үҙгәрә,
Тылсымлы ошо хәлдән.
Сикһеҙ дәрт һәм илһам таша
Һағышлы күңелемдән...

Еңеүселәрҙе ҡотлайбыҙ

Уҡытыусы!
Ниндәй гүзәл исем!
Кеше итеп һине әҙерләй.
Тормоштоң ул көрәшсеһе итә,
Кескенәнән һөйә, ҡәҙерләй.

Уҡытыусылар хаҡында юҡҡа ғына бихисап матур шиғырҙар яҙылмай, йырҙар ижад ителмәй. Ысынлап та, кешене оло тормош юлына әҙерләүсе остаздар иңенә үтә лә яуаплы бурыс һалынған. Һәр предметтан төплө белем биреп, тейешле һынауҙарға әҙерләүҙән, мәктәп эшенең бөткөһөҙ мәшәҡәттәренән тыш, тыш, улар һәр уҡыусыға шәхес булараҡ ҡарап, артабан үҫергә, тормошта үҙ урынын табырға өйрәтә. Уҡыусыларға әхлаҡи тәрбиә биреүҙә, уларҙы илһөйәр, ватансыл итеп тәрбиәләүҙә, туған телебеҙҙең күркәмлеген тойорға өйрәтеүҙә башҡорт теле уҡытыусыларының роле баһалап бөткөһөҙ ҙур. Бөгөн республикабыҙҙа гөрләп үткән "Башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы –  2022" төбәк-ара конкурсының ябыу тантанаһында район, ҡала конкурстарында еңеү яулаған, төбәк-ара конкурс шарттарына ярашлы төп турҙарҙы үткән береһенән-береһе сағыу уҡытыусыларыбыҙ йыйылды. Ошо 75 оҫта педагог араһынан кемдәр иң-иңдәр исемлегенә инде, лауреат исемен яуланы һуң? Ә төп еңеүсе кем?

Тулыһынса беҙҙең сайтта уҡығыҙ

Представители нашей династии и учились, и работали, внесли свой достойный вклад в деятельность образовательных учреждений Куюргазинского района.

Журналыбыҙ 2021 йылдың декабрь айында Мифтахетдин Аҡмулланың тыуыуына 190 йыл тулыуға арналған «Һәр кем ғибрәт алһын тип, һүҙ йомғағын һүтәмен» ижади конкурсын иғлан иткәйне.
Конкурста 2 урын алған ГӨЛМИРА ЙӘМИЛ ҡыҙы БИКБУЛАТОВА редакцияға килеп, Маҡтау грамотаһын алып китте.
Туймазы ҡалаһының 6-сы мәктәбендә башҡорт теле һәм әҙәбиәтенән белем биреүсе юғары категориялы уҡытыусы, Башҡортостан Республикаһының мәғариф алдынғыһы, РФ һәм БР Журналистары союзы ағзаһы Г.Й. Бикбулатова “Башҡортостан уҡытыусыһы” журналының әүҙем авторы. Уның мәҡәләләре “Башҡорт теле һәм әҙәбиәте”, “Тәрбиә һәм өҫтәлмә белем биреү”, “Тыуған яҡты өйрәнеү” бүлектәрендә даими баҫыла.
Үҙ эшен яратҡан педагог балалар күңелендә башҡорт теленә ихлас һөйөү тәрбиәләй: уның уҡыусылары төбәк һәм республика олимпиадаларында ҡатнашып, яҡшы һөҙөмтәләр күрһәтә.
Гөлмира Йәмил ҡыҙының һөнәри оҫталығы, күп йыллыҡ намыҫлы хеҙмәте юғары баһаланды – 2021 йыда уға “Хеҙмәт даны” миҙалы тапшырылды.

«Башҡортостан уҡытыусыһы» журналы ойошторған «Уҡытыусылар династияһы» исемендәге фотоконкурс еңеүселәрен тәбрикләйбеҙ!

Поздравляем победителей фотоконкурса «Учительская династия», организованный журналом «Башҡортостан уҡытыусыһы» («Учитель Башкортостана»)!

Поздравляем лауреатов 2021 года журнала "Башҡортостан уҡытыусыһы" ("Учитель Башкортостана")!

Минпросвещения России запретило школьникам использовать
на уроках мобильные телефоны

Школьникам ограничат доступ к мобильным телефонам на время занятий. С нового учебного года Министерство просвещения РФ вводит запрет на использование гаджетов на уроках. Нововведение на общероссийском родительском собрании озвучил руководитель ведомства С.С. Кравцов.
«Дети могут позвонить, если есть какие-то вопросы. Но что касается уроков, в соответствии с новыми санитарными правилами, с 1 сентября использовать мобильные телефоны на уроках, я подчеркиваю, не допускается», - объявил министр просвещения.

Ауыл уҡытыусыһы

Мин – ябай бер уҡытыусы.
Ауыл уҡытыусыһы.
Кәрәк икән – сөгөлдөрсө,
Кәрәк булһа – баҡсасы.

Штукатур ҙа, маляр ҙа беҙ
Ремонт яһарға булһа,
Тарихсы ла, ижадсы ла,
Алға маҡсат ҡуйылһа.

Агитатор булабыҙ беҙ
Һайлауҙар яҡынлашһа,
Урам буйлап сүп йыябыҙ
Субботниктар башланһа.

Кәрәк икән – режиссер ҙа,
Бейеүсе лә, йырсы ла,
Рәссам да беҙ, сценарист та, -
Ҡулдан килә барыһы ла.

Бөтәһе лә ҡулдан килә,
Әммә иң ҙур эшебеҙ:
Яңы кеше тәрбиәләү-
Шундай кәрәк кеше беҙ!

Уҡытыусы белем бирә,
Ул – кәңәшсе, ул - терәк.
Ауыл уҡытыусыһына
Һәйкәл ҡуйырға кәрәк!

Фирүзә Абдуллина.